โยนิโสมนสิการอย่างไรให้ใจพ้นทุกข์

บทคัดย่อ

          บทความนี้นำเสนอเรื่อง “โยนิโสมนสิการ: พิจารณาอย่างไรให้ใจพ้นทุกข์” โยนิโสมนสิการ เป็นปัจจัยที่ทำให้เกิดปัญญา คือ เกิดสัมมาทิฎฐิที่เป็นเหตุที่ทำให้เกิดความเห็นที่ถูกต้องตามหลักวิปัสสนาคือเห็นรูปนามตามความเป็นจริง เช่น ในด้านอิริยาบถมีความเคลื่อนไหวทั้ง ๔ หลักโยนิโสมนสิการจะพึงรู้โดยแยบคายตามความเป็นจริงว่าไม่มีใครยืน ใครเดิน ใครนั่ง ใครนอน มีการรับรู้โดยแยบคายในใจว่าเป็นแต่เพียงความเคลื่อนไหว เป็นแต่เพียงธาตุที่ทำงานกันตามเหตุปัจจัย ไม่มีสัตว์ ไม่มีบุคคล ไม่มีตัว ไม่มีตน ไม่มีเรา ไม่มีเขา ในด้านของการรับรู้ ก็เช่นเดียวกัน มีเพียงแต่ธรรมชาติเท่านั้นที่กำลังแสดงความเป็นจริงให้เห็นถึงกระบวนการรับรู้ต่างๆ เท่านั้น จนกระทั่งจิตใจตั้งมั่นอยู่กับการรับรู้ด้วยโยนิโสมนสิการและหยั่งเห็นด้วยปัญญาว่าสิ่งทั้งหลายทั้งปวงเหล่านั้น เกิดขึ้น ตั้งอยู่ และดับไปในที่สุด ตามหลักวิปัสสนาญาณตั้งแต่นามรูปปริเฉทญาณจนถึงสังขารุเปกขาญาณ จนเกิดความหยั่งรู้มรรค ผล นิพพาน ทำให้จิตใจพ้นทุกข์ได้นั่นเอง