การประยุกต์สัญญา ๑๐ ในคิริมานันทสูตรเพื่อส่งเสริมสุขภาวะองค์รวม

บทคัดย่อ

         บทความวิชาการนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาสัญญา ๑๐ ในคิริมานันทสูตร แล้วนำสัญญา ๑๐ มาประยุกต์เพื่อส่งเสริมสุขภาวะองค์รวม ผลการศึกษาพบว่า การประยุกต์สัญญา ๑๐ ในคิริมานันทสูตร เพื่อส่งเสริมสุขภาวะองค์รวม ได้แก่ (๑) สุขภาวะทางกาย กล่าวคือ  ๑ ) อสุภสัญญา ช่วยลดความยึดมั่น ในรูปลักษณ์ภายนอก มองเห็นร่างกายตามความเป็นจริงว่าไม่ใช่สิ่งน่าปรารถนา จึงลดความหลงใหลในกาม ช่วยส่งเสริมการดูแลสุขภาพแบบมีสติ ไม่ยึดติดภาพลักษณ์  ๒) อาทีนวสัญญา ช่วยเห็นโทษของกายที่เป็นเหตุแห่งทุกข์ เช่น ความเจ็บป่วย ความเหนื่อยหน่าย นำไปสู่การดูแลร่างกายด้วยความไม่ประมาท ส่งเสริมการรักษาสุขภาพเชิงป้องกัน  ๓) อานาปานสติ  การฝึกหายใจอย่างมีสติช่วยให้ร่างกายผ่อนคลายลดความเครียด ควบคุมระบบประสาทอัตโนมัติ เพิ่มความแข็งแรงให้ระบบหายใจและหัวใจ (๒) สุขภาวะทางจิตใจ กล่าวคือ  ๑) อนิจจสัญญา การเห็นว่าขันธ์ ๕ ไม่เที่ยง ช่วยลดความยึดมั่น ลดความวิตกกังวลเมื่อต้องเผชิญกับการเปลี่ยนแปลง  ๒) วิราคสัญญา การเสริมสร้างจิตใจที่ปล่อยวาง ลดการยึดติดในกิเลส ทำให้เกิดความสงบภายใน  ๓) นิโรธสัญญา การเห็นถึงความเป็นไปได้ในการดับทุกข์ทั้งหมด ช่วยสร้างแรงบันดาลใจให้ปฏิบัติเพื่อเข้าถึงความสงบอย่างแท้จริง  ๔) อานาปานสติ  การเจริญสติผ่านการกำหนดลมหายใจ ช่วยควบคุมอารมณ์ ความเครียด และความโกรธ ช่วยให้จิตสงบ สมดุล มีสมาธิและเจริญปัญญาได้ง่าย (๓) สุขภาวะทางสังคม กล่าวคือ  ๑) สัพพโลเก อนภิรตสัญญา การไม่หลงใหลในโลก ทำให้ไม่อิงอัตตาลดการเปรียบเทียบแข่งขันกับผู้อื่น เกิดความเข้าใจ เห็นอกเห็นใจ และอยู่ร่วมกับสังคมอย่างมีเมตตา  ๒) ปหานสัญญา  การละอกุศลธรรม เช่น พยาบาทหรือความคิดร้าย ช่วยส่งเสริมความสัมพันธ์ที่ดีระหว่างบุคคล ลดความขัดแย้ง  ๓) อานาปานสติ การเจริญสติผ่านการกำหนดลมหายใจ ช่วยพัฒนาความเอาใจใส่และการฟังอย่างลึกซึ้ง ซึ่งจำเป็นในการสื่อสารและสร้างสัมพันธภาพที่ดี (๔) สุขภาวะทางปัญญา กล่าวคือ  ๑) อนัตตสัญญา การเข้าใจว่าอายตนะทั้งหลายไม่ใช่ตน ช่วยเปิดมุมมองใหม่เกี่ยวกับชีวิตและการปล่อยวางอัตตา  ๒) สัพพสังขาเรสุ อนิจจสัญญา การส่งเสริมการเจริญปัญญา โดยตระหนักว่าทุกสิ่งเกิดขึ้น ดำรงอยู่ และดับไป เป็นกระบวนการของธรรมชาติ  ๓) อานาปานสติ เมื่อฝึกจนชำนาญ จะช่วยพัฒนาโยนิโสมนสิการ คือการใคร่ครวญอย่างมีปัญญา และนำไปสู่ญาณทัสสนะ