ภาพสะท้อนทางสังคมที่ปรากฏในนวนิยายเรื่องแก่นไม้หอม ของกิ่งฉัตร

บทคัดย่อ

         นวนิยายเรื่องแก่นไม้หอม เป็นเรื่องราวของตัวละครเอกหญิงชาวไทยเชื้อสายจีนชื่อซิ่วเฮียง ซึ่งอพยพมาจากประเทศจีนช่วงหลังสงครามโลกครั้งที่สองตั้งแต่เยาว์วัย มาอยู่กับบิดามารดาในประเทศไทย ชีวิตของเธอผ่านประสบการณ์ความสุขและความทุกข์ ในบทบาทเมีย และแม่มาหลายยุคสมัย เรื่องราวชีวิตของเธอได้สะท้อนภาพความเปลี่ยนแปลงทางสังคม เศรษฐกิจ และวัฒนธรรมตามยุคสมัย ดังนั้นบทความทางวิชาการนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อนำเสนอภาพสะท้อนทางสังคมที่ปรากฏในนวนิยาย เรื่องแก่นไม้หอม ประพันธ์โดยกิ่งฉัตร (นามแฝง) ตีพิมพ์เมื่อ พ.ศ.๒๕๖๖ วิเคราะห์และตีความข้อมูลโดยใช้ทฤษฎีภาพสะท้อนทางสังคม 

         จากการวิเคราะห์นวนิยายเรื่องแก่นไม้หอมได้สะท้อนภาพทางสังคม มี ๗ ด้าน ได้แก่  (๑) ภาพสะท้อนด้านชีวิตความเป็นอยู่ทั่ว ๆ ไป เช่น วิถีชีวิตด้านการประกอบอาชีพ หรือการทำมาหากิน วิถีชีวิตด้านสภาพแวดล้อมบ้านเมือง วิถีชีวิตด้านการคมนาคม (๒) ภาพสะท้อนด้านครอบครัว เช่น ลักษณะภาพสะท้อนครอบครัวเดี่ยว และครอบครัวขยาย ปัญหาความสัมพันธ์ในครอบครัว (๓) ภาพสะท้อนด้านความเชื่อ เช่น  ความเชื่อเกี่ยวกับศาสนา ความเชื่อเกี่ยวกับความตาย ความเชื่อเกี่ยวกับโหราศาสตร์ ความเชื่อเกี่ยวกับการเกิด  (๔) ภาพสะท้อนด้านค่านิยม เช่น ค่านิยมเรื่องการศึกษา ค่านิยมเรื่องการลำดับความสำคัญของบุตรและเลือกเพศบุตร  ค่านิยมเรื่องการแต่งงาน ค่านิยมการตั้งชื่อร้าน  ค่านิยมการตำหนิหญิงม่าย  (๕) ภาพสะท้อนด้านวัฒนธรรม ได้แก่ เทศกาลวันสำคัญทางวัฒนธรรม วัฒนธรรมการจัดงานศพ  วัฒนธรรมการแต่งงาน วัฒนธรรมการจัดเลี้ยงโต๊ะจีน วัฒนธรรมการให้เงิน วัฒนธรรมการเรียกชื่อลำดับ ญาติ และวัฒนธรรมการนับถือเครือญาติ (๖) ภาพสะท้อนด้านเศรษฐกิจ การเมืองและการปกครอง  เช่น  ภาพสะท้อนเศรษฐกิจช่วงต้มยำกุ้ง   ภาพสะท้อนเหตุการณ์สงครามโลกครั้งที่ ๒   ภาพสะท้อนเหตุการณ์ ๖ ตุลาคม ๒๕๑๙  (๗) ภาพสะท้อนทางสังคมด้านการศึกษา เช่น กลุ่ม มีการศึกษา กลุ่มด้อยการศึกษา และการเปรียบเทียบการศึกษารัฐบาลและเอกชน ภาพสะท้อนทางสังคมที่ปรากฏในนวนิยาย เรื่องแก่นไม้หอม ของกิ่งฉัตร ดังกล่าวนั้น สะท้อนผ่านเรื่องราวชีวิตของซิ่วเฮียงตั้งแต่เด็กจวบจนสิ้นอายุขัย ดังคำกล่าวที่ว่า “วรรณกรรมเปรียบเหมือน กระจกเงา ที่สะท้อนสภาพความเป็นไปของสังคมและมนุษย์”