รูปแบบการดูแลสุขภาวะด้วยภูมิปัญญาพื้นบ้านเชิงพุทธบูรณาการในอำเภอแม่ทะ จังหวัดลำปาง

บทคัดย่อ

การวิจัยมีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อศึกษาการดูแลสุขภาวะด้วยภูมิปัญญาพื้นบ้านในการใช้สมุนไพร 2) เพื่อศึกษาองค์ความรู้และวิธีการดูแลสุขภาวะด้วยภูมิปัญญาพื้นบ้านโดยการใช้สมุนไพร 3) เพื่อนำเสนอรูปแบบการดูแลสุขภาวะด้วยภูมิปัญญาพื้นบ้านในอำเภอแม่ทะ จังหวัดลำปาง โดยเก็บรวบรวมข้อมูลด้วยแบบสอบถาม  แบบสัมภาษณ์เชิงลึก จำนวน 25 รูป/คน จากนั้นนำข้อมูลมาวิเคราะห์ข้อมูลแบบพรรณนา สรุปรายงานผลการวิจัยว่า การดูแลสุขภาวะด้วยภูมิปัญญาพื้นบ้าน มีการใช้รักษาด้วยสมุนที่ได้เรียนมา รักษาเบื้องต้น ได้นำต้นกล้าพันธุ์พืชสมุนไพรมาปลูกเองและซื้อจากร้านขายยามาผสมเอง นำมาผสมน้ำผึ้งเป็นลูกกลอนทานมาต้มทานเอง การศึกษาความรู้และวิธีการดูแลสุขภาวะเชิงพุทธตามแบบภูมิปัญญาทางการแพทย์พื้นบ้านในการใช้สมุนไพร วิธีการดูแลสุขภาวะด้วยภูมิปัญญาพื้นบ้านได้มีการนำสมุนไพรไปต้มกินเอง ใช้วิธีการเป่าคาถาใส่จุดที่เจ็บป่วย นำรากไม้มาปั่นยาให้มีละอ่องอ่อนๆ มาผสมน้ำในการรักษา ต้มกินแก้อาการปวดหลังปวดเอว ตามอาการที่ป่วยว่าใช้ควรใช้ยาสมุนไพรชนิดไหนในการถามอาการ และหมอพื้นบ้านจึงดูแลตามที่ตนเองที่ได้รับการอบรมสอนมาจากปู่ยาตายาย รูปแบบการดูแลสุขภาวะเชิงพุทธตามแบบภูมิปัญญาทางการแพทย์พื้นบ้านจากการสังเกตอาการและหมอพื้นบ้านวิเคราะห์อาการก่อนหาตัวยาสมุนไพรไปต้ม และมีการใช้ยาสมุนไพรที่รักษาระหว่างสมุนไพรและยาสมัยใหม่ ซึ่งหมอพื้นบ้านมักจะไม่เรียกร้องเอาค่ารักษา เป็นที่ยอมรับของผู้คนในหมู่บ้าน สมุนไพรมีความปลอดภัย แต่ควรใช้ควบคู่ยาปัจจุบัน โดยยาสมุนไพรต้องมีความพอดีไม่มากหรือน้อยจนเกินไป