พฤติกรรมการใช้สื่อของเด็กยุคศตวรรษที่ 21

บทคัดย่อ

               สื่อมีอิทธิพลต่อวิถีชีวิตและค่านิยมของคนทุกเพศวัยการศึกษาพฤติกรรมการใช้สื่อแบบภาคตัดขวาง ในนักเรียนชั้นประถมศึกษาตอนปลายและมัธยมศึกษาตอนต้น โรงเรียนบ้านหนองอุ่มหวายสามัคคี อ.กันทรวิชัย จ.มหาสารคาม จานวน 60 คน เดือนมิถุนายน 2560 พบว่า 53% เป็นชาย ส่วนใหญ่ครอบครัวมีอาชีพเกษตรกรรมและรับจ้าง อาศัยอยู่กับบิดา มารดาได้รับค่าใช้จ่ายเป็นค่าขนมเฉลี่ยวันละ 30 บาท ด้านพฤติกรรมการใช้สื่อ พบว่า 65% ใช้เวลาว่างในการเล่นเกมส์ เฟสบุค ดูโทรทัศน์และช่วยพ่อแม่ทางานเพียง 25 % เกือบครึ่งไม่ชอบอ่านหนังสือ ถ้าอ่านจะเป็นหนังสือการ์ตูน และรับรู้ว่าเกือบทุกครอบครัวมีโทรศัพท์มือถืออย่างน้อย 1 เครื่อง 78% มีและใช้ในช่วงเช้าหรือก่อนนอน 30% ใช้ขณะรับประทานอาหาร ทาการบ้าน ครึ่งหนึ่งใช้วันละไม่เกิน 3 ชั่วโมง 31%ใช้ 3-5 ชม./วัน แต่ใช้ค้นงานหรือโทรไม่ถึง 10% ส่วนการใช้อินเตอร์เนต เกือบทั้งหมดใช้ในการเล่นเกมส์ แชท ดูหนังฟังเพลง มี 6% ใช้ดูภาพโป๊ 90% ยอมรับว่าติดเกมส์ เมื่อประเมินทัศนคติพบว่า 83% มีทัศนคติเชิงบวกระดับปานกลาง ส่วนทักษะในการใช้สื่อ พบว่า 63% ไม่ทราบว่า รหัสอีเมล์ต้องเก็บเป็นความลับ กว่า 80% สามารถค้นหาศัพท์ภาษาอังกฤษได้ ส่วนข้อมูลด้านสุขภาพ สนใจเรื่องการส่งเสริมสุขภาพ ความงามและการลดน้าหนัก และข้อมูลในเฟสบุคเชื่อว่าจริง 50% และมีอิทธิพลต่อคนทุกเพศวัยมากถึงมากที่สุด (61%) โดยมีผลดีกับผลเสียพอๆกัน (40%) 42% สามารถวิเคราะห์สื่อได้ระดับปานกลาง เมื่อสมมติสถานการณ์เพื่อประเมินการตัดสินใจในการอ่าน/แชร์ พบว่า หากเป็นข่าวที่ไม่น่าเป็นไปได้ จะไม่สนใจและปิดเว็บนั้น แต่ถ้าคนแปลกหน้าคนไทยขอเป็นเพื่อน 73% จะกลัวและปฏิเสธ ถ้าเป็นชาวต่างชาติ จะเข้าไปค้นหาข้อมูลก่อนตัดสินใจ และถ้านัดออกมาพบหรือไปดูหนัง ทานข้าว เกือบทั้งหมดไม่ออกมาพบ โดยมีทั้งปฏิเสธทันที (68%) แต่ 20% ลังเลและถามรายละเอียดและผัดผ่อนไปก่อน ด้านสื่อโฆษณาอาหารเสริม ความงาม แม้ว่า 50% จะไม่เชื่อ แต่มีการค้นหาข้อมูลและแชร์ให้เพื่อนดู
              ดังนั้น แม้บริบทของพื้นที่ศึกษาอยู่ชานเมือง แต่มีการเข้าถึงสื่อทุกแห่ง แม้จะสามารถค้นหา/ใช้เป็นและยังกลัว ไม่ไว้ใจคนแปลกหน้า แต่ข้อมูลเชิงคุณภาพ พบว่า สนใจอ่าน คุยและแชร์ให้เพื่อน โดยไม่ปรึกษาครู ผู้ปกครอง จึงมีโอกาสที่จะหลงเชื่อและถูกภัยสังคมหลอกให้พบ/ขายสินค้าอันตรายได้ ดังนั้นโรงเรียนและชุมชนควรมีการเฝ้าระวังและจัดกิจกรรมเสริมทักษะชีวิตให้เด็กตั้งแต่เด็กอนุบาลเพื่อให้มีการใช้อย่างพอเพียงมากที่สุด