การถอดบทเรียนแห่งความสำเร็จในการสอนภาษาบาลีของสำนักเรียน วัดโมลีโลกยาราม เขตบางกอกใหญ่ กรุงเทพมหานคร

บทคัดย่อ

     วิทยานิพนธ์นี้ มีวัตถุประสงค์ ๓ ประการ คือ (๑) เพื่อศึกษากำเนิดและพัฒนาการในการสอนภาษาบาลีของสำนักเรียนวัดโมลีโลกยาราม เขตบางกอกใหญ่ กรุงเทพมหานคร (๒) เพื่อศึกษาแนวทางการสอนที่ปรากฏในคัมภีร์พระพุทธศาสนา (๓) เพื่อศึกษาการถอดบทเรียนแห่งความสำเร็จในการสอนภาษาบาลีของสำนักเรียนวัดโมลีโลกยาราม เขตบางกอกใหญ่ กรุงเทพมหานคร เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ โดยศึกษาจากเอกสารและการสัมภาษณ์เชิงลึก (Indepth-interview) ผลการวิจัยพบว่า การเรียนการสอนภาษาบาลีของวัดโมลีโลกยาราม เริ่มตั้งแต่ พ.ศ.๒๓๕๓ และก่อกำเนิดเป็นสำนักเรียนใน พ.ศ. ๒๕๑๕-๒๕๓๙ ในช่วง พ.ศ. ๒๕๔๐-๒๕๕๔ เป็นยุคการเรียนการสอนภาษาบาลีรุ่งเรือง จนกระทั่ง พ.ศ.๒๕๕๕-๒๕๖๔ (ปัจจุบัน) การเรียนการสอนภาษาบาลีรุ่งเรืองมากที่สุด มีนักเรียนสูงสุด ๔๙๗ รูป อาจารย์สอน จำนวน ๓๖ รูป พ.ศ.๒๕๖๓ นักเรียนรวมทุกชั้นประโยค สอบผ่านจำนวน ๒๕๖ รูป  แนวทางการสอนมี ๓ แนวทางคือ สอนแบบบรรยาย สอนแบบถามตอบ สอนแบบอุปมาอุปไมย คุณสมบัติผู้สอนคือ น่ารัก น่าเคารพ น่ายกย่อง ฉลาดในการอธิบาย อดทนต่อถ้อยคำ อธิบายได้แตกฉาน และแนะนำในสิ่งที่เป็นประโยชน์ สำนักเรียนวัดโมลีโลกยาราม มีการบริหารจัดการโดยใช้ทฤษฎี ๔ M คือ (๑) คน (Man) (๒) เงิน (Money) (๓) วัสดุอุปกรณ์ (Material) (๔) การจัดการ (Management)

     หลักสูตรการเรียนการสอนใช้หลักสูตรบาลีสนามหลวงซึ่งมีเนื้อหาครอบคลุมในพระไตรปิฎก อรรถกถา ฎีกา ปกรณ์วิเสส วิธีการสอนมี ๓ ประการคือ (๑) ท่องจำ นักเรียนชั้นไวยากรณ์ใช้วิธีการสอนแบบท่องจำ เป็นวิธีการเรียนรู้ที่ง่ายและรวดเร็ว เป็นการสั่งสมความรู้ฝึกสมองให้จดให้จำ (๒) วิธีการสอนแบบลงมือปฏิบัติ คือฝึกทำปัญหา (๓) วิธีการสอนแบบคิดวิเคราะห์ คือการฝึกแต่งฉันท์ภาษาบาลีและฝึกเขียนร้อยแก้วภาษาบาลี อุปกรณ์ในการเรียนการสอนคือ อาจารย์ ใช้คอมพิวเตอร์และจอโปรเจคเตอร์ กิจกรรมประกอบการเรียนการสอน คือ การทำแบบฝึกหัด กิจกรรมบรรยายธรรมและกิจกรรมจิตอาสา การวัดประเมินผลการเรียนการสอนคือ (๑) โดยข้อสอบอาจารย์สอนในห้องเรียน (๒) โดยข้อสอบเจ้าสำนักเรียน (๓) โดยข้อสอบสนามหลวง แนวทางแก้ปัญหาคือ สร้างแรงจูงใจ เพิ่มศักยภาพนักเรียนให้มีความรู้ภาษาบาลีเพิ่มขึ้น แก้ปัญหาภูมิหลังของนักเรียนทิศทางการเรียนภาษาบาลีในอนาคต (๑) ควรมีพระราชบัญญัติการศึกษาพระปริยัติธรรม (๒) ควรเพิ่มวิชาสนทนาภาษาบาลี (๓) ควรผสมผสานภาษาอังกฤษ (๔) ควรเพิ่มการเรียนพระไตรปิฎก