แนวทางการใช้วิปัสสนากรรมฐานบำบัดโรคซึมเศร้า

บทคัดย่อ

     การศึกษาวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ ๓ ประการ คือ (๑) เพื่อศึกษาปัจจัยและสาเหตุที่ทำให้เกิดโรคซึมเศร้า (๒) เพื่อศึกษาแนวทางการบำบัดโรคซึมเศร้าด้วยวิปัสสนากรรมฐาน (๓) เพื่อศึกษาผลของการบำบัดโรคซึมเศร้าด้วยวิปัสสนากรรมฐาน การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ โดยศึกษาจากเอกสาร และการสัมภาษณ์เชิงลึก

     ผลการวิจัยพบว่า ปัจจัยและสาเหตุที่ทำให้เกิดโรคซึมเศร้าทางการแพทย์ เกิดจากปัจจัย ๓ อย่าง คือ (๑) ปัจจัยด้านชีววิทยา ซึ่งเกิดจากการถ่ายทอดทางพันธุกรรมที่ผิดปกติ (๒) ปัจจัยด้านจิตวิทยา ซึ่งเกิดจากการสูญเสียบุคคล สิ่งของอันเป็นที่รัก (๓) ปัจจัยด้านสังคมวิทยา ซึ่งเกิดจากการเผชิญปัญหาที่ไม่ถูกวิธี

     แนวทางการบำบัดโรคซึมเศร้าด้วยวิปัสสนากรรมฐาน พบว่า โรคซึมเศร้าสามารถเกิดขึ้นได้ทั้งในคฤหัสถ์ และบรรพชิต ในสมัยพุทธกาล พระพุทธเจ้าได้ใช้วิธีการบำบัดโดยการเตือนสติ และการสอนให้ปฏิบัติวิปัสสนา ทำให้บุคคลในสมัยนั้นสามารถมองเห็นความทุกข์ตามความเป็นจริง เกิดดวงตาเห็นธรรม และละกิเลสได้ในที่สุด

     ผลของการบำบัดโรคซึมเศร้าด้วยวิปัสสนากรรมฐาน พบว่า ผู้ป่วยซึมเศร้า หลังจากปฏิบัติวิปัสสนากรรมฐาน สามารถมีพัฒนาการดังนี้ (๑) ด้านอารมณ์ มีอารมณ์ยิ้มแย้ม แจ่มใส หัวเราะ (๒) ด้านความคิด มีความคิด ไม่ท้อแท้ เบื่อหน่าย มีความหวังในชีวิต ไม่มีความคิดฆ่าตัวตาย มีเหตุผล สนใจในธรรมะมากขึ้น (๓) ด้านพฤติกรรม มีสัมพันธภาพ และมีส่วนร่วมในการเข้าร่วมกิจกรรม (๔) ด้านร่างกาย มีความสนใจในเรื่องการดูแลสุขวิทยา และเข้าใจเรื่องปัญหาสุขภาพทางจิตส่งผลต่อสุขภาพทางกาย