สติปัฏฐาน ๔ กับการพัฒนาพระธรรมทูตไทยสู่สังคมพหุวัฒนธรรม

Main Article Content

พระมหาทองเก็บ ญาณพโล

บทคัดย่อ

      บทความนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อนำเสนอแนวทางการพัฒนาธรรมทูตเพื่อให้สามารถออกไปเผยแผ่ พระธรรมคำสอนและสามารถใช้ชีวิตในสังคมที่แตกต่างทั้งในและต่างประเทศ โดยพยายามลดปัญหาอุปสรรคในการใช้ชีวิต พระธรรมทูตมีบทบาทสำคัญในฐานะเป็นตัวแทนในการเผยแผ่พระพุทธศาสนา พระธรรมทูตจึงมีความจำเป็นต้องฝึกปฏิบัติตนเองให้มีความพร้อมรับกับสถานการณ์ต่าง ๆ อยู่เสมอ บทความนี้ได้นำเสนอวิธีฝึกตนโดยใช้หลักสติปัฏฐานซึ่งแบ่งหมวดหมู่การพิจารณาออกเป็น ๔ หลัก ได้แก่ กายานุปัสสนาสติปัฏฐาน, เวทนานุปัสสนาสติปัฏฐาน,จิตตานุปัสสนาสติปัฏฐาน และธัมมานุปัสสนาสติปัฏฐาน


            หลักสติปัฏฐานนี้พระสัมมาสัมพุทธเจ้า ตรัสสอนไว้เป็นแนวเพื่อยึดเหนี่ยวจิตใจและเป็นพื้นฐานในฝึกปฏิบัติตนเอง อานิสงส์ของการฝึกเจริญสติปัฏฐานนั้นมีมากมาย แต่โดยพื้นฐานแล้วมีผลกับชีวิตโดยตรง หลักปฏิบัติเป็นเหมือนเกาะป้องกันภัยอันตรายต่อจิตใจ ซึ่งการพัฒนาพระธรรมทูตโดยใช้หลักสติปัฏฐาน ๔ เป็นการพัฒนาทั้งภายในและภายนอก สำหรับภายในคือในด้านจิตใจ เข้าสู่ทางแห่งความสว่างและความสงบ โดยส่งผลต่อการเสริมสร้างสติปัญญา ความรู้และความเข้าใจในธรรมอันลึกซึ้ง ส่วนภายนอกคือด้านร่างกาย ทำให้ร่างกายตั้งมั่นอยู่บนความเข้มแข็งและมีสุขภาพจิตที่ดี

Article Details

รูปแบบการอ้างอิง
ญาณพโล พ. “สติปัฏฐาน ๔ กับการพัฒนาพระธรรมทูตไทยสู่สังคมพหุวัฒนธรรม”. วารสารมหาจุฬาวิชาการ, ปี 9, ฉบับที่ 2, สิงหาคม 2022, น. 320-36, https://so04.tci-thaijo.org/index.php/JMA/article/view/260086.
ประเภทบทความ
บทความวิชาการ

เอกสารอ้างอิง

จักรวาร สุขไมตรี. “รูปแบบการพัฒนาทรัพยากรมนุษย์ตามแนวพุทธจริยธรรมระดับอุดมศึกษา”. วิทยานิพนธ์ ปริญญาพุทธศาสนตรดุษฎีบัณฑิต. สาขาวิชารัฐประศาสนศาสตร์ มหาวิทยาลัยจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย, ๒๕๕๗.

ฉัตรณรงค์ศักดิ์ สุธรรมดีและจินตกานด์ สุธรรมดี. “กรอบแนวคิดการพัฒนาทรัพยากรมนุษย์ขององค์การในศตวรรษที่ ๒๑”. วารสารมหาวิทยาลัยราชภัฎยะลา. ปีที่ ๑๒ (ฉบับพิเศษ) : ๑๖๘-๑๘๔.

นฤมล มารคแมน. มนุษย์และความเป็นจริงของชีวิตในทัศนะของพุทธศาสนา. เอกสารประกอบการสอน รายวิชา PY ๓๑๗ ปรัชญา. กรุงเทพมหานคร: สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยรามคำแหง, ๒๕๔๑.

นฤมล มารคแมน. "การเจริญสมาธิตามแนวทางพระพุทธศาสนา". เอกสารประกอบการสอน รายวิชา PY ๓๑๖ ปรัชญา. กรุงเทพมหานคร: สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยรามคำแหง, ๒๕๔๑.

พระธรรมปิฎก (ป.อ. ปยุตฺโต). พุทธิวิธีในการสอน. กรุงเทพมหานคร: โอเอ็นจีการพิมพ์, ๒๕๔๒.

พระครูวิเวกวราภรณ์ (ประสิทธิ์ ฐานวโร). “บทบาทของพระธรรมทูตที่มีต่อการเผยแผ่พระพุทธศาสนาในโรงเรียนมัธยมศึกษาอำเภอเมืองจังหวัดสุรินทร์”. วิทยานิพนธ์พุทธศาสตรมหาบัณฑิต. สาขาวิชาการบริหารจัดการคณะสงฆ์. มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย, ๒๕๕๕.

พระธรรมปิฎก (ป.อ. ปยุตฺโต). บทบาทและหน้าที่ของพระธรรมทูตในต่างแดน. ในอนุสรณ์ พระธรรมทูตสายต่างประเทศ (รุ่นที่ ๑). กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย, ๒๕๓๘.

พระธรรมปิฎก (ป.อ. ปยุตฺโต). ทศวรรษธรรมทัศน์พระธรรมปิฎก หมวดสังคมศาสตร์และมนุษย์ศาสตร์. กรุงเทพมหานคร: ธรรมสภา, ๒๕๔๓.

พระพรหมคุณาภรณ์ (ป.อ. ปยุตฺโต). พุทธธรรม ฉบับปรับขยาย. พิมพ์ครั้งที่ ๓๕. กรุงเทพมหานคร: ผลิธัมม์., ๒๕๕๕.

พระพรหมคุณาภรณ์ (ป.อ. ปยุตฺโต). พจนานุกรมพุทธศาสตร์ ฉบับประมวลธรรม. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์พระพุทธศาสนาของธรรมสภา, ๒๕๕๙.

พระมนตรี อาภทฺธโร. “การพัฒนาคุณภาพจิตตามหลักการวิปัสสนากรรมฐานของพระธรรมธีรราชมหามุนี (โชดก ญาณสิทฺธิ)”. วิทยานิพนธ์พุทธศาสตรมหาบัณฑิต. สาขาวิชาพุทธศาสนา มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย, ๒๕๖๐.

พระมหาสุริยา อภิวฑฺฒโน (มะสันเทียะ). “การเผยแผ่พระพุทธศาสนาตามหลักโอวาทปาติโมกข์ : หลักการ อุดมการณ์และวิธีการ”. วารสาร มจร มนุษยศาสตร์ปริทรรศน์. ปีที่ ๖ ฉบับที่ ๑ (๒๕๖๓) : ๓๕๙-๓๖๗.

พระมหาธิติพงศ์ อุตฺตมปญโญ. แบบฝึกแปลธรรมบทอรรถกถา เรื่องพระจักขุบาลเถระ. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย, ๒๕๕๗.

พระมหาศิวกร ปญฺญาวชิโร. พระครูใบฎีกาเฉลิมพล อริยวํโส. พระสุกฤษฏิ์ปิยสีโล. “บทบาทและหน้าที่ของพระธรรมทูตจากอดีตสู่ปัจจุบัน”. วารสารบัณฑิตแสงโคมคำ. ปีที่ ๖ ฉบับที่ ๑ (๒๕๖๔) : ๑๑๖-๑๓๑.

มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. รายงานสัมมนาโครงการฟื้นฟูพระพุทธศาสนาในประเทศ อินเดีย. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย, ๒๕๔๓.

มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย พระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย เล่มที่ ๑๐, ๒๑,. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย, ๒๕๓๙.

วิโรจน์ นาคชาตรี. พุทธปรัชญา. เอกสารประกอบการสอน รายวิชา PY ๓๑๓ ปรัชญา. กรุงเทพมหานคร: สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยรามคำแหง, ๒๕๔๐.

สุจิตรา ธนานันท์. การพัฒนาทรัพยากรมนุษย์ = Human Resource Development. พิมพ์ครั้งที่ ๔. กรุงเทพมหานคร: ทีพีเอ็น เพรส, ๒๕๕๒.

Swanson, R.A.Holton III, E.F. Foundation of Human Resource Development. San Francisco: Berrett-Koehler, 2009.

พุทธคุณ. “หน้าที่ของพระสงฆ์”. [ออนไลน์]. แหล่งที่มา : http://bhuddhakhun.blogspot.com/2013/02/blog-post_3285.html[๒๗ เมษายน ๒๕๖๕].

วิทยาลัยพระธรรมทูต มจร. (๒๕๖๓). ความเป็นมาการฝึกอบรมพระธรรมทูตสายต่างประเทศ. [ออนไลน์]. แหล่งที่มา: http://www.odc.mcu.ac.th/?page_id=35 [๒๗ เมษายน ๒๕๖๕].

สถานทูตสหรัฐฯและสถานกงสุลในประเทศไทย. รายงานว่าด้วยเสรีภาพทางศาสนานานาชาติในประเทศไทย พ.ศ. ๒๕๖๒. [ออนไลน์]. แหล่งที่มา: https://th.usembassy.gov/th/our-relationship-th/official-reports-th/2019-international-religious-freedom-report-thailand-th/ [๒๗ เมษายน ๒๕๖๕].