การลดค่าใช้จ่ายในงานประเพณีแห่ครัวตานล้านนาเพื่อสร้างคุณค่า และความหมายที่เหมาะสมกับชุมชน โดยกลุ่มผู้สูงอายุบ้านท่าขัว ตำบลบ่อแฮ้ว อำเภอเมือง จังหวัดลำปาง

บทคัดย่อ

               งานวิจัยการลดค่าใช้จ่ายในงานประเพณีแห่ครัวตานล้านนาเพื่อสร้างคุณค่าและความเหมาะที่เหมาะสมกับชุมชน โดยกลุ่มผู้สูงอายุบ้านท่าขัว ตาบลบ่อแฮ้ว อาเภอเมือง จังหวัดลาปาง มีวัตถุประสงค์คือ 1. เพื่อทบทวนค่าใช้จ่าย คุณค่า ความหมาย องค์ประกอบที่เกี่ยวข้องกับประเพณีแห่ครัวตานล้านนาบ้านท่าขัว 2. เพื่อศึกษาการเปลี่ยนแปลงของประเพณีแห่ครัวตานล้านนาบ้านท่าขัวจากอดีตจนถึงปัจจุบัน และ 3. เพื่อฟื้นฟูประเพณีแห่ครัวตานล้านนาล้านนาในความหมายใหม่ที่เหมาะสมกับยุคปัจจุบัน
               งานชิ้นนี้มีเนื้อหาเกี่ยวกับประเพณี วัฒนธรรมของชุมชนบ้านท่าขัวที่เป็นเครื่องมือเชื่อมโยงกลุ่มคนในชุมชนให้เกิดความรักสามัคคี โดยมีประเพณีที่เกี่ยวข้องในทางพุทธศาสนา คือ ประเพณีแห่ครัวตาน หรือ การถวายเครื่องไทยทาย ซึ่งเป็นประเพณีที่คนท้องถิ่นภาคเหนือ หรือ ล้านนา จัดขึ้นเนื่องในโอกาสที่หมู่บ้านนั้นมีงานเทศกาลสาคัญ เช่น งานตานสลากภัตร งานฉลองโบสถ์ วิหาร ศาลา หรือถาวรวัตถุที่เป็นสาธารณประโยชน์ของหมู่บ้าน โดยการแห่ครัวตานจะเป็นประเพณีที่ชาวบ้านนาเอาสิ่งของ เครื่องอุปโภค บริโภค วัสดุอุปกรณ์ จตุปัจจัยไทยทาน ที่ช่วยกันคิดและทาขึ้นเป็นรูปแบบต่าง ๆ นาไปถวายวัดในหมู่บ้านของตนหรือหมู่บ้านใกล้เคียง เมื่อกาลเวลาแปรเปลี่ยนไปในการจัดงานแต่ละครั้ง มีค่าใช้จ่ายเกิดขึ้น ความรู้ภูมิปัญญาถูกลดทอนบทบาทและแทนที่ด้วยค่านิยมใหม่ ที่เน้นความสะดวก รวดเร็ว แต่บทบาทในการมีส่วนร่วมของคนในชุมชนกลับค่อย ๆ เลือนหายไป ประเด็นต่าง ๆ เหล่านี้ยิ่งทาให้กลุ่มผู้สูงอายุมีความกังวล หากยังคงไว้ซึ่งแนวทางของการสืบสานประเพณี วัฒนธรรมในรูปแบบเดิมกับบริบททางสังคมของคนในชุมชนที่เปลี่ยนแปลงไป