ศึกษาวิเคราะห์วัตถุทานในพระพุทธศาสนาเถรวาท

บทคัดย่อ

การวิจัยนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาการให้ทานในพระพุทธศาสนาเถรวาท 2) ศึกษาวัตถุทานในพระพุทธศาสนาเถรวาท 3) วิเคราะห์วัตถุทานในพระพุทธศาสนาเถรวาท เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ ศึกษาวิเคราะห์ข้อมูลจากคัมภีร์พระไตรปิฎก อรรถกถา วรรณกรรมพุทธศาสนา ทำการสัมภาษณ์เชิงลึกจากผู้ให้ข้อมูลสำคัญ จำนวน 15 รูป/คน ใช้เครื่องมือการสัมภาษณ์เชิงลึก จากนั้นนำมาวิเคราะห์เนื้อหา และนำเสนอในรูปแบบพรรณนา

ผลการวิจัยพบว่า

การให้ทาน หมายถึง การเสียสละ การลดความเห็นแก่ตัว มุ่งประโยชน์ของผู้อื่นมีองค์ประกอบที่สำคัญ คือ ความตั้งใจก่อนให้ทาน ความตั้งใจขณะกำลังให้ทาน และความตั้งใจหลังจากให้ทานแล้ว ทานแบ่งออกเป็น วัตถุทาน และธรรมทาน

วัตถุทาน หมายถึง การให้วัตถุสิ่งของเป็นทาน ในพระสูตรต่าง ๆ กล่าวไว้ 10 ประการ คือ อนุนำ ปานัง วัตถัง ยานัง มาลา ศนุธ วิเลปน เสยยา อาวัสถัง ปริเปยยัง วัตถุทานแบ่งตามทวารได้ 6 อย่าง คือ      รูปทาน การให้รูปเป็นทาน สัทททาน การให้เสียงเป็นทาน  คันธทาน การให้กลิ่นเป็นทาน รสทาน การให้รสเป็นทาน โผฏฐัพพทาน การให้สัมผัสทางกายเป็นทาน และธรรมทาน การให้สิ่งที่เป็นธรรมเป็นทาน ถูกแบ่งออกเป็นของจากภายในตัวเรา เรียกว่า อัชฌัตตะ และของที่อยู่นอกตัวเรา เรียกว่า พหิทธะ

จากยุคสมัยที่เปลี่ยนแปลงไปอย่างรวดเร็ว การให้ทานด้วยวัตถุทาน จะถือเอาแต่ความสะดวกสบาย รวดเร็ว ในการจัดหามาเป็นลำดับแรก มุ่งแต่อานิสงค์แห่งการถวายวัตถุทาน ขาดการพิจารณาถึงประโยชน์แก่ผู้รับ ทำให้อานิสงค์แห่งการถวายทานไม่บริบูรณ์ ดังนั้นเพื่อก่อให้เกิดความเข้าใจ และประโยชน์สุข ทั้งผู้ให้ทาน ผู้รับทาน จึงนำมาซึ่งการศึกษาวิเคราะห์วัตถุทานในพุทธศาสนาเถรวาทในครั้งนี้