การวิเคราะห์วาทกรรมเชิงวิพากษ์ในการเคลื่อนไหว ทางการเมืองของนักเรียน นิสิต นักศึกษา และประชาชน พ.ศ. 2563

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ในการศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างมิติทางภาษาและมิติทางสังคม เพื่อค้นหาวาทกรรมทางการเมืองในการโต้กลับ หรือสภาวะนำโต้กลับ จากปรากฏการณ์การเคลื่อนไหวทางการเมืองของนักเรียน นิสิต นักศึกษา และประชาชน พ.ศ. 2563 โดยใช้วิธีวิจัยเชิงคุณภาพผ่านกรอบแนวคิดการวิเคราะห์วาทกรรมเชิงวิพากษ์ของ นอร์แมน แฟร์คลัฟ มี 3 มิติ ได้แก่ 1) มิติตัวบท 2) มิติวิถีปฏิบัติทางวาทกรรม และ 3) มิติวิถีปฏิบัติทางสังคมวัฒนธรรม ข้อมูลหลักในการวิเคราะห์ คือ ตัวบทของแกนนำกลุ่มผู้ชุมนุมประท้วง จำนวน 10 คน โดยรวบรวมจากการปราศรัย การให้สัมภาษณ์สื่อมวลชน การออกรายการทีวี การเข้าร่วมเสวนาวิชาการ การเข้าร่วมชี้แจงในการประชุมสภาผู้แทนราษฎร และข้อมูลรอง คือ ตัวบทของกลุ่มผู้กุมอำนาจรัฐและกลุ่มผู้ต่อต้านการชุมนุมประท้วงที่มาจากช่องทางการให้สัมภาษณ์สื่อมวลชน และการออกแถลงการณ์ต่าง ๆ มาวิเคราะห์

            ผลการศึกษาพบว่า หลังจากการรัฐประหารปี 2557 ได้ก่อให้เกิดการจัดวางทางอำนาจใหม่และส่งผลต่อมิติการเมือง เศรษฐกิจ สังคม โดยเฉพาะปัญหาความเหลื่อมล้ำทางเศรษฐกิจและความอยุติธรรมทางสังคม จนนำไปสู่ปรากฏการณ์การเคลื่อนไหวทางการเมืองปี 2563 ทั้งนี้ มีวาทกรรมทางเลือกที่ค้นพบจำนวน 10 วาทกรรม โดยวาทกรรมดังกล่าวอยู่ในฐานะรูปของตัวแทนทางความคิดผ่านภาษาและถูกใช้เป็นเครื่องมือสำคัญในการต่อสู้ และยังเผยให้เห็นถึงอุดมการณ์ทางการเมืองที่ฝังอยู่ในตัวบท ทั้งจากกลุ่มผู้ชุมนุมประท้วง คือ “เสรีนิยมประชาธิปไตย” และกลุ่มผู้กุมอำนาจรัฐและกลุ่มผู้ต่อต้านการชุมนุมประท้วง คือ “อนุรักษนิยมแบบกษัตริย์นิยม” และ “อนุรักษนิยมแบบอำนาจนิยม”