การพัฒนาศักยภาพชุมชนบนฐานทรัพยากรท้องถิ่นเพื่อส่งเสริมการท่องเที่ยวเชิงสร้างสรรค์

บทคัดย่อ

การวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ เพื่อ 1) วิเคราะห์ศักยภาพชุมชนบนฐานทรัพยากรท้องถิ่นเพื่อส่งเสริมการท่องเที่ยวเชิงสร้างสรรค์ และ 2) เพื่อพัฒนาศักยภาพชุมชนสู่การท่องเที่ยวเชิงสร้างสรรค์ เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ วิธีวิจัยปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วม กลุ่มตัวอย่างคือ ผู้นำและผู้ประกอบการจำนวน 30 คน และภาคีเครือข่าย 5 หน่วยงาน บ้านด่านชัย ตำบลด่านเกวียน และบ้านหนองโสน ตำบลท่าอ่าง อำเภอโชคชัย จังหวัดนครราชสีมา เครื่องมือที่ใช้เป็นแบบสัมภาษณ์เชิงลึกแบบมีโครงสร้าง สถิติที่ใช้แบบเชิงพรรณนา เก็บรวบรวมข้อมูลโดยสำรวจภาคสนาม ศึกษาเอกสาร สัมภาษณ์ เวทีวิเคราะห์ศักยภาพเวทีพัฒนาเครือข่ายการท่องเที่ยว ผลการวิจัยพบว่า 1) ศักยภาพของชุมชนบนฐานทรัพยากรใน 2 พื้นพบว่า จุดแข็งคือ ความโดดเด่นของผลิตภัณฑ์เครื่องปั้นดินเผาและผลิตภัณฑ์หินทราย ผู้นำมีความเข้มแข็ง จุดอ่อนขาดความรู้ ทักษะเรื่องงานปั้นที่หลากหลายและไม่มีแผนที่ชุมชนบอกเส้นทางในชุมชน โอกาส การสร้างเครือข่ายเชื่อมโยงด้านการท่องเที่ยวกับพื้นที่ใกล้เคียงและลูกค้าเปลี่ยนมาซื้อสินค้าทางออนไลน์เพิ่มขึ้น และอุปสรรคจากสถานการณ์โรคระบาดโควิด 19 ทำให้มีนักท่องเที่ยวมาท่องเที่ยวซื้อสินค้าด้วยตนเองในพื้นที่น้อยลง 2) การพัฒนาศักยภาพชุมชนบ้านด่านชัยพบว่า กลยุทธ์เชิงรุกคือ สร้างเครือข่ายความร่วมมือระหว่างชุมชน กลยุทธ์เชิงแก้ไขคือ ให้ความรู้ด้านให้บริการแก่ลูกค้า กลยุทธ์เชิงป้องกันคือ การเชื่อมโยงเครือข่ายการท่องเที่ยว กลยุทธ์เชิงรับคือ จัดทำแผนที่เส้นทางการท่องเที่ยวชุมชน สำหรับบ้านหนองโสนพบว่า กลยุทธ์เชิงรุกคือ ผลิตสินค้าให้หลากหลาย กลยุทธ์เชิงแก้ไขคือ จัดหาหน่วยงานในการสร้างภาคีเครือข่ายการท่องเที่ยวในรูปแบบการเชิงสร้างสรรค์ กลยุทธ์เชิงป้องกันคือ การจัดอบรมความรู้ด้านการตลาดออนไลน์กับผู้ประกอบการในชุมชนและ กลยุทธ์เชิงรับคือ จัดทำแผนที่เส้นทางการท่องเที่ยวชุมชน งานวิจัยนี้ทำให้เกิดการมีส่วนร่วมของชุมชนในการพัฒนาศักยภาพชุมชนบนฐานทรัพยากรท้องถิ่นและสามารถเชื่อมโยงแหล่งท่องเที่ยวนำไปสู่การท่องเที่ยวเชิงสร้างสรรค์