องค์ประกอบการบริหารตามหลักธรรมาภิบาลของกรมทรัพยากรน้ำบาดาล

บทคัดย่อ

    งานวิจัยนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาองค์ประกอบการบริหารตามหลักธรรมาภิบาลของกรมทรัพยากรน้ำบาดาล 2) ศึกษาสภาพปัญหาในการบริหารตามหลักธรรมาภิบาลของกรมทรัพยากรน้ำบาดาล และ 3) เสนอแนะแนวทางในการแก้ไขปัญหาหรืออุปสรรคของการบริหารตามหลักธรรมาภิบาลให้กับกรมทรัพยากรน้ำบาดาล ซึ่งเป็นการวิจัยแบบผสมผสาน ตามลำดับขั้นการอธิบาย ที่เริ่มจากการวิจัยเชิงปริมาณด้วยการเก็บรวบรวมข้อมูลจากแบบสอบถามกับกลุ่มตัวอย่างจำนวน 313 คน โดยสถิติที่ใช้ คือ ค่าความถี่ ค่าร้อยละ ค่าเฉลี่ย ค่าส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และการวิเคราะห์องค์ประกอบเชิงยืนยัน แล้วตามด้วยการวิจัยเชิงคุณภาพด้วยการเก็บรวบรวมข้อมูลจากการสัมภาษณ์เชิงลึกกับกลุ่มผู้ให้ข้อมูลสำคัญจำนวน 20 คน ประกอบกับการใช้เอกสารและการสังเกตแบบมีส่วนร่วม ก่อนนำผลการวิจัยเชิงปริมาณและเชิงคุณภาพมาทำการตีความร่วมกัน ผลการวิจัยพบว่า องค์ประกอบที่มีความสำคัญต่อการบริหารตามหลักธรรมาภิบาลของกรมทรัพยากรน้ำบาดาล ประกอบด้วย 11 องค์ประกอบ จำนวน 42 ตัวแปร ได้แก่ 1) หลักเปิดเผย/โปร่งใสจำนวน 4 ตัวแปร 2) หลักประสิทธิผลจำนวน 4 ตัวแปร 3) หลักคุณธรรม/จริยธรรมจำนวน 4 ตัวแปร 4) หลักประสิทธิภาพจำนวน 5 ตัวแปร 5) หลักการตอบสนองจำนวน 4 ตัวแปร 6) หลักภาระรับผิดชอบ/สามารถตรวจสอบได้จำนวน 3 ตัวแปร 7) หลักนิติธรรมจำนวน 3 ตัวแปร 8) หลักการกระจายอำนาจจำนวน 3 ตัวแปร 9) หลักความเสมอภาคจำนวน 4 ตัวแปร 10) หลักการมีส่วนร่วม/การพยายามแสวงหาฉันทามติจำนวน 3 ตัวแปร และ 11) หลักเทคโนโลยีสารสนเทศและการสื่อสารจำนวน 5 ตัวแปร ตามลำดับ ซึ่งองค์ประกอบเหล่านี้สามารถใช้ในการแก้ไขสภาพปัญหาที่สำคัญ ได้แก่ 1) ความเป็นระบบราชการสูง 2) การใช้ระบบอุปถัมภ์ในการบริหาร 3) การเปลี่ยนแปลงผู้บริหารบ่อย และ 4) ข้อมูลสารสนเทศมีการกระจัดกระจาย อันเป็นอุปสรรคอย่างมากต่อการบริหารตามหลักธรรมาภิบาลของกรมทรัพยากรน้ำบาดาล โดยสภาพปัญหาเหล่านี้ ควรแก้ไขด้วยการนำแนวคิดการจัดการภาครัฐแนวใหม่มาประยุกต์ใช้ ประกอบกับการยึดหลักธรรมาภิบาลทั้ง 11 องค์ประกอบ ในการบริหารองค์การ