ลักษณะทางดนตรีของแตรวงพื้นบ้านภาคเหนือตอนล่าง ลักษณะทางดนตรีของแตรวงพื้นบ้านภาคเหนือตอนล่าง

บทคัดย่อ

          บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาลักษณะทางดนตรีของแตรวงพื้นบ้านภาคเหนือตอนล่าง ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของงานวิจัยเรื่องการปรับตัวของแตรวงพื้นบ้านภาคเหนือตอนล่าง โดยกำหนดขอบเขตของวงดนตรีเป้าหมายที่มีอายุการก่อตั้ง ไม่น้อยกว่า 40 ปี เพื่อให้ได้ค่าคงที่ของลักษณะทางดนตรี จังหวัดละ 1 วง รวมเป็น 9 วง เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ ใช้วิธีการลงพื้นที่เก็บข้อมูลภาคสนามและการสัมภาษณ์แบบมีส่วนร่วม ผลการศึกษาลักษณะทางดนตรีในหัวข้อ จังหวะ ทำนอง การประสานเสียง สีสันของเพลง และคีตลักษณ์ พบว่าลักษณะทางดนตรี สามารถแบ่งออกเป็น 2 กลุ่ม คือกลุ่มที่ 1 บรรเลงเพลงมาร์ช เพลงรำวง เพลงลูกทุ่ง เพลงพื้นบ้าน และเพลงไทย ลักษณะการรับงานบวชนาคกับงานศพ  คือแตรวงพื้นบ้านจังหวัดตาก จังหวัดอุตรดิตถ์ จังหวัดพิษณุโลก จังหวัดพิจิตร และจังหวัดเพชรบูรณ์ ซึ่งแตรวงพื้นบ้านจังหวัดเพชรบูรณ์มีลักษณะทางดนตรีที่มีลักษณะเฉพาะคือการนำแคนเข้ามาผสมกับแตรวงพื้นบ้าน กลุ่มที่ 2 มีลักษณะทางดนตรีที่บรรเลงเพลงไทยเพียงอย่างเดียว รับเฉพาะงานศพเท่านั้น  คือแตรวงพื้นบ้านจังหวัดสุโขทัย จังหวัดกำแพงเพชร จังหวัดนครสวรรค์ และจังหวัดอุทัยธานี ซึ่งความพิเศษที่เกิดจากลักษณะทางดนตรีของจังหวัดอุทัยธานี พบมีการประสานเสียงระหว่างเครื่องดนตรีมากที่สุด เนื่องจากมีการนำโน้ตสากลเข้ามาใช้ พร้อมกันนี้ได้นำระนาดเอกเข้ามาผสมวงด้วย  โดยการนำเครื่องดนตรีไทยเข้ามาผสมทำให้เกิดลักษณะทางดนตรีที่มีจังหวะ ทำนอง สีสันของเพลง และคีตลักษณ์แบบเพลงไทยเดิม  ลักษณะทางดนตรีที่พบนี้ แสดงให้เห็นว่ากลุ่มแตรวงพื้นบ้านภาคเหนือตอนล่าง นำเครื่องดนตรีไทยมาผสมวงมากขึ้น เป็นผลมาจากความนิยมเครื่องแห่ที่ทันสมัย เช่น รถแห่ที่มีเครื่องดนตรีวงสตริง กีต้าร์ เบส กลองชุด เข้ามามีบทบาทสำหรับการแห่นาคมากขึ้น จึงทำให้แตรวงพื้นบ้านต้องปรับเปลี่ยนลักษณะทางดนตรีเพื่อตอบรับความต้องการทางสังคมมากขึ้น