อภิมหาโครงการพัฒนากับชะตากรรมของผู้คนชุมชนสองฝั่งโขง

บทคัดย่อ

แม่น้ำโขงเป็นแม่น้ำสายหลักที่มีความสำคัญอย่างยิ่งในทวีปเอเชียอาณาบริเวณซึ่งแม่น้ำโขงสบกับแม่น้ำสายอื่นๆ ในเขตภาคเหนือตอนบนของประเทศไทยและลาว ดกอุดมไปด้วยความหลากหลายของระบบนิเวศความผันแปรของสภาพแวดล้อมตามฤดูกาล ตลอดจนความหลากหลายของสายพันธุ์ปลาและวิถีชีวิตของผู้คนริมฝั่งน้ำ ในช่วงฤดูน้ำหลาก น้ำที่ท่วมบ่าล้นเข้าไปชักนำเอาปลาเข้าสู่น้ำอิง แม่น้ำสาขาสำคัญสายหนึ่งของแม่โขงพื้นที่น้ำท่วมเหล่านี้กลายมาเป็นแหล่งเพาะพันธุ์ปลาที่อพยพมาตามฤดูกาลวิถีชีวิตและความอยู่ดีกินดีของผู้คนในแถบลุ่มน้ำอิงจึงผูกพันกับทรัพยากรปลาและสภาพแวดล้อมของสายน้ำมาเนินนานนับศตวรรษ ชุมชนท้องถิ่นได้พัฒนาสั่งสมความรู้เกี่ยวกับสายพันธุ์ปลา เครื่องมือหาปลา สำหรับใช้ในระบบนิเวศแบบต่างๆ หนอง บึง น้อยใหญ่นับร้อยแห่ง กลายมาเป็นแหล่งทำมาหากินหล่อเลี้ยงชีวิตและวัฒนธรรมท้องถิ่น อีกทั้งเป็นแหล่งเพาะพันธุ์ปลาหลากหลายสายพันธุ์ หากแต่ในช่วงทศวรรษที่ผ่านมา อนุภูมิภาคลุ่มน้ำโขง เริ่มเปลี่ยนแปลงไปอย่างรวดเร็ว การสร้างเขื่อนขนาดใหญ่ หลายแห่งในประเทศจีน และการลดลงของทรัพยากรป่า และพื้นที่ชุ่มน้ำ ไม่เพียงสร้างผลกระทบต่อความหลากหลายของสายพันธุ์ปลา แต่ยังส่งผลกระทบต่อวัฒนธรรมและความรู้ท้องถิ่น เกี่ยวกับความหลากหลายทางชีวภาพ และระบบนิเวศของปลา โครงการวิจัยนี้ เป็นความพยายามที่จะศึกษา ทำความ เข้าใจกับภูมิปัญญาท้องถิ่น และการจัดการความหลากหลายทางชีวภาพของชุมชนในระบบนิเวศชุดต่างๆ เพื่อศึกษาความหลากหลายของสายพันธุ์ปลาในแม่น้ำโขงและเขตลุ่มน้ำอิง ผลกระทบของการเปลี่ยนแปลงของระบบนิเวศต่อความหลากหลายของสายพันธุ์ปลา ตลอดจนศึกษานัยสำคัญทางเศรษฐกิจและสังคมของทรัพยากรชีวภาพต่อระบบเศรษฐกิจและวัฒนธรรมท้องถิ่น รวมทั้งทำความเข้าใจกับภูมิปัญญาท้องถิ่น และวิถีปฏิบัติในการจัดการทรัพยากรชีวภาพอย่างยั่งยืน