การคลอด: จากวิถีธรรมชาติสู่กระบวนการครอบงำทางการแพทย์
Article Sidebar
เผยแพร่แล้ว:
ก.พ. 21, 2019
คำสำคัญ:
การคลอด การทำให้เป็นแบบการแพทย์ เทคโนโลยีทางการแพทย์
Main Article Content
บทคัดย่อ
การคลอดบุตรเป็นปรากฏการณ์ธรรมชาติที่เกิดขึ้นในกระบวนการเจริญ-พันธุ์ของมนุษย์ และเป็นมิติทางสังคมวัฒนธรรมที่เกี่ยวข้องกับธรรมชาติและสังคม จากความเจริญของการพัฒนาเศรษฐกิจและสังคมของประเทศ รวมทั้งการพัฒนาเทคโนโลยีและระบบบริการสุขภาพ ส่งผลให้แบบแผนการคลอดบุตรของสตรีไทยในปัจจุบันได้เปลี่ยนแปลงไป ตามระบบการแพทย์สมัยใหม่ และค่านิยมที่เปลี่ยนไปตามกระแสบริโภคนิยมแบบตะวันตก กระบวนการครอบงำทางการแพทย์ จึงเข้ามามีอิทธิพลต่อแบบแผนการคลอดของสตรีด้วยวาทกรรมวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีทางการแพทย์สมัยใหม่กับความเป็นแม่ที่ปลอดภัยทำให้การคลอดแบบธรรมชาติเริ่มเลือนหายไป แต่มีการใช้เทคโนโลยี ยา และหัตถการช่วยคลอดมาแทนที่ แบบแผนการคลอดบุตรของสตรีไทยที่เปลี่ยนไปจึงควรได้รับการพิจารณาในฐานะเป็นปรากฏการณ์ทางสังคม ที่ผู้เกี่ยวข้องควรหันมาพิจารณา
Article Details
รูปแบบการอ้างอิง
ธนะขว้าง ก. (2019). การคลอด: จากวิถีธรรมชาติสู่กระบวนการครอบงำทางการแพทย์. วารสารสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่, 20(1), 209–233. สืบค้น จาก https://so04.tci-thaijo.org/index.php/jss/article/view/173780
ประเภทบทความ
บทความวิชาการ
ข้อเขียนทั้งหมดทีปรากฏในวารสารสังคมศาสตร์ เป็นความคิดเห็นของผู้เขียนโดยเฉพาะ มิใช่ทัศนคติของคณะสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ หรือกองบรรณาธิการวารสารสังคมศาสตร์
เอกสารอ้างอิง
กาญจนา แก้วเทพ. 2535. อิตถีศาสตร์. กรุงเทพ: สำนักพิมพ์เจนเดอร์เพรส.
เจียรนัย โพธิ์ไทรย์. 2544. หลักการส่งเสริมการคลอดด้วยตนเอง. เชียงใหม่:
แพรการพิมพ์.
ฉลาดชาย รมิตานนท์. 2547. “กระบวนทัศน์เกี่ยวกับสุขภาพและภูมิปัญญาพื้น
บ้านเกี่ยวกับสุขภาพ”, ใน เอกสารประกอบการสัมมนาเรื่อง ทฤษฎีสังคมกับการปฏิรูปสังคมและสุขภาพ, ณ ห้องประชุมจุมภฏ-พันธุ์ทิพย์ อาคารประชาธิปก-รำไพพรรณี จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, 4-5 พฤศจิกายน 2547.
ธีระศักดิ์ มูลสาร. 2542. “การผ่าตัดคลอดทางหน้าท้องกับสัญลักษณ์แห่งความ
เป็นแม่ที่ปลอดภัยในกระแสวัฒนธรรมบริโภคนิยม”. วารสารสังคมศาสตร์การแพทย์ 10 (2): 20-33.
นภาพร ชโยวรรณ, ชเนตตี มิลินทรางกูร, บุศริน บางแก้ว, ปรียา รุ่งโสภากุล,
มาลินี วงษ์สิทธิ์, รักชนก คชานุบาล, วิพรรณ ประจวบเหมาะและ ศิริวรรณ ศิริบุญ. 2546. ภาวะเศรษฐกิจกับการเปลี่ยนแปลงทางประชากรและครอบครัวในประเทศไทย. กรุงเทพ: วิทยาลัยประชากรศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
พัชรา วิชัยดิษฐ์. 2540. ปัจจัยทางสังคมวัฒนธรรมที่สัมพันธ์กับการตัดสินใจเลือกผ่าตัดคลอดทางหน้าท้องของมารดา.วิทยานิพนธ์สังคมศาสตร์มหาบัณฑิต สาขาสังคมศาสตร์การแพทย์และสาธารณสุข บัณฑิตวิทยาลัยมหาวิทยาลัยมหิดล.
พนา พวงมะลิ. 2541. การผ่าตัดคลอดทางหน้าท้อง: ค่านิยมของหญิงตั้งครรภ์.
วิทยานิพนธ์สังคมศาสตร์มหาบัณฑิต สาขาสังคมศาสตร์การแพทย์และสาธารณสุข บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยมหิดล.
ภิเศก ลุมภิกานนท์. 2533. “ผ่าท้องคลอดดีจริงหรือ?”. วารสารศูนย์แพทยศาสตร์ 16 (3): 120–128.
ฟิลิป เกสต์. 2539. “การลดลงของภาวะเจริญพันธุ์ในประเทศไทย: ตัวกำาหนด
และผลกระทบ”, ใน กุศล สุนทรธาดา (บก.), จุดเปลี่ยนนโยบายประชากรประเทศไทย. กรุงเทพ : สำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย.
ยศ ตีระวัฒนานนท์, ฐิติมา สุนทรสัจ, สัญญา ศรีรัตนา, ปรัศนี ทิพโสถิตย์,วัชรา ริ้วไพบูลย์, วิโรจน์ ตั้งเจริญเสถียร. 2546ก.“ผลดี ผลเสีย การฝากครรภ์พิเศษในโรงพยาบาลของรัฐ”. วารสารวิชาการสาธารณสุข 12 (4):496 – 508.
ยศ ตีระวัฒนานนท์, , วิโรจน์ ตั้งเจริญเสถียร, สัญญา ศรีรัตนา, ปรัศนี ทิพ-โสถิตย์. 2546ข. “แบบแผนการคลอดบุตรของหญิงไทยในรอบ 12 ปี(2533 –2544)”. วารสารวิชาการสาธารณสุข 12 (1): 1–18.
วิชิต เปานิล. 2546. พุทธกระบวนทัศน์เพื่อสุขภาพและการเยียวยาในสังคมไทย.
กรุงเทพ: สถาบันวิจัยระบบสาธารณสุข.
วิโรจน์ ตั้งเจริญเสถียร, งามจิตต์ จันทรสาธิต, ชลลดา สิทธิทูรย์. 2541.แบบแผนการคลอดบุตรในโรงพยาบาล ปี 2533 – 2539. กรุงเทพ:สถาบันวิจัยระบบสาธารณสุข.
อนุวัฒน์ ศุภชูติกุล. 2539. “การบริหารจัดการเทคโนโลยีทางการแพทย์และสาธารณสุข”, ใน เอกสารประกอบการนำาเสนอในที่ประชุมวิชาการประจำปีของสถาบันวิจัยระบบสาธารณสุข เรื่องการปฏิรูปเพื่อสุขภาพ:ยุทธศาสตร์ใหม่สู่การพัฒนาระบบ, 1-2 กุมภาพันธ์ 2539. กรุงเทพ:สถาบันวิจัยระบบสาธารณสุข.
Freund, P.S. and Mcquire, M.B. 1995. Health Illness and the Social Body.
New Jersey: Prentice-Hall.
Johanson, R.N. and Mary, M.A. 2002. Has the Medicalisation of Childbirth
Gone Too far? British Medical Journal 324: 892 –895.
Leonie, P. 2004. “Caesarean Section on Request for Non-medical Indications”. Current Obstetrics & Gynecology 14: 220 -223.
Lock, M. and Scheper-Hughes, N. 1990. “A Critical Interpretive Approach in
Medical Anthropology: Rituals and Routines of Discipline and Dissent.
In M. Thomas, & C. F. Sargent (Eds.)”, Medical anthropology contemporary theory and method. New York: Praeger.
Piralrat Pothong. 2002. “Factor Affecting Elective Caesarean Section Among
Nulliparous Women”. Thesis M.S (Public health) Faculty of graduate studies Mahidol University.
Perkins, B. B. 2004. The Medical Delivery Business: Health Reform, Childbirth, and the Economic Order. New Brunswick NJ: Rutgers
University Press.
Ritzer, G. 2000. “Frontiers of McDonaldization: Birth, Death, and Death-Defying Acts”. In George Ritzer, The McDonaldization of Society, (pp.
146-165). California: Pine Forge Press.
Shearer, E. L. 1993. “Cesarean Section: Medical Benefts and Costs”, Social
Science & Medicine 37(10): 1223-1231.
Wyatt, David K. 1966. “The Buddhist Monkhood as an Avenue of Social
Mobility, in Traditional Thai Society” Sinlapakon, Vol. X No. 1.
เจียรนัย โพธิ์ไทรย์. 2544. หลักการส่งเสริมการคลอดด้วยตนเอง. เชียงใหม่:
แพรการพิมพ์.
ฉลาดชาย รมิตานนท์. 2547. “กระบวนทัศน์เกี่ยวกับสุขภาพและภูมิปัญญาพื้น
บ้านเกี่ยวกับสุขภาพ”, ใน เอกสารประกอบการสัมมนาเรื่อง ทฤษฎีสังคมกับการปฏิรูปสังคมและสุขภาพ, ณ ห้องประชุมจุมภฏ-พันธุ์ทิพย์ อาคารประชาธิปก-รำไพพรรณี จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, 4-5 พฤศจิกายน 2547.
ธีระศักดิ์ มูลสาร. 2542. “การผ่าตัดคลอดทางหน้าท้องกับสัญลักษณ์แห่งความ
เป็นแม่ที่ปลอดภัยในกระแสวัฒนธรรมบริโภคนิยม”. วารสารสังคมศาสตร์การแพทย์ 10 (2): 20-33.
นภาพร ชโยวรรณ, ชเนตตี มิลินทรางกูร, บุศริน บางแก้ว, ปรียา รุ่งโสภากุล,
มาลินี วงษ์สิทธิ์, รักชนก คชานุบาล, วิพรรณ ประจวบเหมาะและ ศิริวรรณ ศิริบุญ. 2546. ภาวะเศรษฐกิจกับการเปลี่ยนแปลงทางประชากรและครอบครัวในประเทศไทย. กรุงเทพ: วิทยาลัยประชากรศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
พัชรา วิชัยดิษฐ์. 2540. ปัจจัยทางสังคมวัฒนธรรมที่สัมพันธ์กับการตัดสินใจเลือกผ่าตัดคลอดทางหน้าท้องของมารดา.วิทยานิพนธ์สังคมศาสตร์มหาบัณฑิต สาขาสังคมศาสตร์การแพทย์และสาธารณสุข บัณฑิตวิทยาลัยมหาวิทยาลัยมหิดล.
พนา พวงมะลิ. 2541. การผ่าตัดคลอดทางหน้าท้อง: ค่านิยมของหญิงตั้งครรภ์.
วิทยานิพนธ์สังคมศาสตร์มหาบัณฑิต สาขาสังคมศาสตร์การแพทย์และสาธารณสุข บัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยมหิดล.
ภิเศก ลุมภิกานนท์. 2533. “ผ่าท้องคลอดดีจริงหรือ?”. วารสารศูนย์แพทยศาสตร์ 16 (3): 120–128.
ฟิลิป เกสต์. 2539. “การลดลงของภาวะเจริญพันธุ์ในประเทศไทย: ตัวกำาหนด
และผลกระทบ”, ใน กุศล สุนทรธาดา (บก.), จุดเปลี่ยนนโยบายประชากรประเทศไทย. กรุงเทพ : สำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย.
ยศ ตีระวัฒนานนท์, ฐิติมา สุนทรสัจ, สัญญา ศรีรัตนา, ปรัศนี ทิพโสถิตย์,วัชรา ริ้วไพบูลย์, วิโรจน์ ตั้งเจริญเสถียร. 2546ก.“ผลดี ผลเสีย การฝากครรภ์พิเศษในโรงพยาบาลของรัฐ”. วารสารวิชาการสาธารณสุข 12 (4):496 – 508.
ยศ ตีระวัฒนานนท์, , วิโรจน์ ตั้งเจริญเสถียร, สัญญา ศรีรัตนา, ปรัศนี ทิพ-โสถิตย์. 2546ข. “แบบแผนการคลอดบุตรของหญิงไทยในรอบ 12 ปี(2533 –2544)”. วารสารวิชาการสาธารณสุข 12 (1): 1–18.
วิชิต เปานิล. 2546. พุทธกระบวนทัศน์เพื่อสุขภาพและการเยียวยาในสังคมไทย.
กรุงเทพ: สถาบันวิจัยระบบสาธารณสุข.
วิโรจน์ ตั้งเจริญเสถียร, งามจิตต์ จันทรสาธิต, ชลลดา สิทธิทูรย์. 2541.แบบแผนการคลอดบุตรในโรงพยาบาล ปี 2533 – 2539. กรุงเทพ:สถาบันวิจัยระบบสาธารณสุข.
อนุวัฒน์ ศุภชูติกุล. 2539. “การบริหารจัดการเทคโนโลยีทางการแพทย์และสาธารณสุข”, ใน เอกสารประกอบการนำาเสนอในที่ประชุมวิชาการประจำปีของสถาบันวิจัยระบบสาธารณสุข เรื่องการปฏิรูปเพื่อสุขภาพ:ยุทธศาสตร์ใหม่สู่การพัฒนาระบบ, 1-2 กุมภาพันธ์ 2539. กรุงเทพ:สถาบันวิจัยระบบสาธารณสุข.
Freund, P.S. and Mcquire, M.B. 1995. Health Illness and the Social Body.
New Jersey: Prentice-Hall.
Johanson, R.N. and Mary, M.A. 2002. Has the Medicalisation of Childbirth
Gone Too far? British Medical Journal 324: 892 –895.
Leonie, P. 2004. “Caesarean Section on Request for Non-medical Indications”. Current Obstetrics & Gynecology 14: 220 -223.
Lock, M. and Scheper-Hughes, N. 1990. “A Critical Interpretive Approach in
Medical Anthropology: Rituals and Routines of Discipline and Dissent.
In M. Thomas, & C. F. Sargent (Eds.)”, Medical anthropology contemporary theory and method. New York: Praeger.
Piralrat Pothong. 2002. “Factor Affecting Elective Caesarean Section Among
Nulliparous Women”. Thesis M.S (Public health) Faculty of graduate studies Mahidol University.
Perkins, B. B. 2004. The Medical Delivery Business: Health Reform, Childbirth, and the Economic Order. New Brunswick NJ: Rutgers
University Press.
Ritzer, G. 2000. “Frontiers of McDonaldization: Birth, Death, and Death-Defying Acts”. In George Ritzer, The McDonaldization of Society, (pp.
146-165). California: Pine Forge Press.
Shearer, E. L. 1993. “Cesarean Section: Medical Benefts and Costs”, Social
Science & Medicine 37(10): 1223-1231.
Wyatt, David K. 1966. “The Buddhist Monkhood as an Avenue of Social
Mobility, in Traditional Thai Society” Sinlapakon, Vol. X No. 1.
