ทุนทางสังคมในกระบวนการแผนชุมชน บ้านมันแกว อำเภอกุดรัง จังหวัดมหาสารคาม

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ1) ศึกษาสถานะทุนทางสังคมของชุมชนบ้านมันแกว 2) ศึกษากระบวนการจัดทำแผนชุมชนบ้านมันแกว และ 3) ศึกษาการประยุกต์ใช้ทุนทางสังคมในกระบวนการแผนชุมชนบ้านมันแกว การวิจัยนี้เป็นการศึกษาเฉพาะกรณี โดยใช้กระบวนการวิจัยเชิงคุณภาพเป็นหลัก กลุ่มตัวอย่างเป็นคณะกรรมการหมู่บ้าน ปราชญ์ชาวบ้าน และกรรมการกลุ่มอาชีพ บ้านมันแกว ตำบลกุดรัง อำเภอกุดรัง จังหวัดมหาสารคาม จำนวน 25 คน ที่เลือกโดยวิธีเจาะจงเก็บข้อมูลด้วยวิธีการสัมภาษณ์เชิงลึก การสังเกต และการศึกษาเอกสาร วิเคราะห์ข้อมูลเชิงคุณภาพโดยใช้วิธีอุปมานวิเคราะห์และการตีความ ส่วนข้อมูลเชิงปริมาณใช้สถิติอย่างง่าย ได้แก่ ค่าร้อยละ ผลการศึกษาพบว่า ชุมชนมีทุนทางสังคมทั้งในมิติของความรู้ ความดีและความรัก กระบวนการจัดทำแผนชุมชนบ้านมันแกว ประกอบด้วย 3 ขั้นตอนหลัก ได้แก่ การสำรวจปัญหาและความต้องการ การเสนอโครงการ และการดำเนินโครงการ ชุมชนบ้านมันแกวมีการประยุกต์ใช้ทุนทางสังคมด้านมิติของความรู้มากกว่าด้านความดีและความรัก โดยมีการประยุกต์ใช้ในขั้นตอนของการดำเนินโครงการมากที่สุด กระบวนทัศน์ของผู้นำและฐานะทางเศรษฐกิจของชาวบ้านเป็นปัจจัยสำคัญต่อการประยุกต์ใช้ทุนทางสังคมในกระบวนการแผนชุมชน ผู้นำชุมชนควรได้รับการพัฒนากระบวนทัศน์ทุนทางสังคมเพื่อส่งเสริมการประยุกต์ใช้ทุนทางสังคมในกระบวนการแผนชุมชนและการพัฒนาชุมชน